سفر به کویر لوت و تماشای جاذبه های بکر و بی نظیرش - مجله یگانه

به طوری که سالیانه تورهای بیابان گردی و کویرنوردی زیادی در دشت ها، کویرها و بیابان های ایران برگزار می گردد.

در مقاله زیر قصد داریم شما را با یکی از مقاصد مهم گردشگری بیابانی ایران به نام دشت لوت آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.

معرفی کویر لوت

دشت لوت یکی از بیابان های ایران است که در جنوب شرقی قرار گرفته است و بخش هایی از آن در استان های یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی قرار گرفته است. این بیابان بیست و هفتمین بیابان عظیم در بین بیابان های جهان به تعداد می رود.

معنی نام دشت یعنی لوت در زبان ترکی به معنی لخت، تشنه، بی آب و علف و فاقد هرچیز است که با ماهیت این بیابان سازگاری دارد اسم های چاله لوت، دشت لوت، کویر لوت و بیابان لوت برای این منطقه خشک و بیابانی به کار برده می گردد.

در نوشته های جغرافیایی از واحد لوت گاهی به نام چاله لوت و گاهی به صورت دشت لوت نام برده می گردد. در بین عامه مردم و در بسیاری از خبرها به علت بعضی مشابهت ها با دشت کویر، از اسم کویر لوت استفاده می گردد درحالی که استفاده از کویر برای لوت درست نیست و در پرونده ثبت جهانی لوت در یونسکو هم اسم بیابان لوت ثبت شده است نه با اسم کویر لوت؛ زیرا دشت لوت بیابان است نه کویر و کویر بخش کوچکی از مساحت دشت لوت را تشکیل می دهد بنابراین باید توجه داشته باشیم که در خطاب قرار دادن این بیابان از واژه کویر استفاده نکنیم.

جاذبه های کویر لوت

دشت لوت بر خلاق کویر نمک زار نیست و دارای تپه ای ماسه ای و شنی است که یکی از زیباترین منظره ها در دشت لوت، کلوت های اسرارآمیز شهداد است؛ کلوت های شهداد از دور شبیه شهری با آسمان خراش های کلوخی است که بعضی آن را شهر ارواح، شهر خیالی و یا شهر لوت نامیده اند. کلوت های شهداد مرتفع ترین هرم های ماسه ای جهان هستند که بر اثر فرسایش باد و آب ایجاد شده اند. در میانه این کلوت های اعجاب برانگیز تقریبا هیچ حیاتی وجود ندارد و می گویند هنوز هیچ انسانی همه بخش های این شهر را نپیموده است و به این علت به این شهرارواح هم می گویند.

احتمال این که در بیابان لوت قدم بزنید و با تکه ای شهاب سنگ و فسیل برخورد کنید زیاد است. زیرا این منطقه در طول سال ها دست نخورده به جای مانده و فسیل های زیادی در ماسه های مدفون شده اند بنابراین لوت برای بیشتر فسیل شناسان بهشت محسوب می گردد.

برای اشخاصی که در کویر در پی گنج هستند هم دشت لوت منطقه ای بکر و قابل توجه به تعداد می رود زیرا طبق افسانه های قدیمی در این منطقه ها بیابانی دفینه های قدیمی و گنجینه ها دفع شده اند.

کویر لوت

دشت لوت منطقه ای بکر است که تا سالیان سال به علت خشک و بی آب و علف بودن متروکه اعلام شده است به همین علت مقدار آسیبی که تا سالیان اخیر به وسیله انسان ها به دشت ها وارد شده بود بسیار کم است، این موضوع باعث شده که تعداد زیادی از گردشگران برای فعالیت های بیابان گردی و آفرود یا رصدهای ستاره شناسی به این منطقه بیایند زیرا این منطقه ها از نظر آلودگی نوری در پایین ترین حد خود قرار گرفته است به طوری که آلودگی نوری در قسمت مرکزی کویر به صفر می رسد و این موضوع باعث می گردد که گروه های رصدی و ستاره شناسی برای فعالیت های علمی یا عکاسی خود از این کویر بهره ببرند.

شب های دشت لوت بسیار سرد است زیرا عدم وجود پوشش گیاهی که باعث تعدیل آب و هوا می گردد خود یک بخش تاثیر گذار بر دمای این دشت است و با اینکه دمای لوت در روز بسیار بالاست ولی شب های بسیار سردی دارد پس برای سفر کردن در بیابان باید لباس های گرم خود را هم بردارید و اصلا تصور نکنید که شب های بیابان ها همانند روزهای آن گرم است.

چشمک ستارگان در نیمه شب های بیابان هر کسی را مسحور خود می نماید.

دشت لوت گرم ترین نقطه زمین!

در مطالعه گرم ترین نقاط کره زمین با استفاده از تصاویر ماهواره ای بیابان لوت در سال های 2004، 2005، 2006، 2007 و 2009 به اسم گرم ترین نقطه کره زمین مقدار گیری شد که در سال 2005 با دمای 70.7 درجه سانتی گراد گرم ترین رکورد دما در تمام زمین را ثبت نموده است. این دما 12 درجه سانتی گراد بیش تر از رکورد رسمی دمای هوای زمین است که در سال 1992 در لیبی ثبت شده است. باید توجه داشت که گرم ترین نقطه کره زمین در سال های مختلف تغییر می نماید؛ برای در سال 2003 کوئینزلند استرالیا با دمای 69.3 درجه سانتی گراد گرم ترین نقطه زمین بوده که این دما دومین دمای بالا پس از لوت در دوره هفت ساله مطالعه ناسا به تعداد می رود.

علاوه بر آن دمای سطح زمین معمولاً بالاتر از دمای هوا در همان نقطه است و اعداد ثبت شده به اسم دمای سطح زمین که با استفاده از شاخص دمای سطح به دست آمده، به معنای دمای هوای آن منطقه ها نیست.

مطالعات دانشمندان در سال 1915 درباره تفاوت دمای هوا و سطح زمین در دره مرگ کالیفرنیا نشان داد که در حالی که دمای سطح زمین در عمق 0.4 سانتی متری خاک سطحی 71.5 درجه سانتی گراد مقدار گیری شد، هم زمان دمای هوا در ارتفاع 120 سانتی متری سطح زمین 42.5 درجه سانتی گراد بوده است.

بسیاری از منابع به اشتباه منطقه گندم بریان را گرم ترین منطقه لوت اعلام می نمایند اما بعدها معین شد که چاله مرکزی لوت دارای بالاترین سطح دما نسبت به بقیه قسمت های آن است.

اما با همه این موضوعات دما در فصول مختلف و روزهای مختلف سال متغیر است و هیچ نقطه ای در زمین نیست که دمای کاملا یکسانی داشته باشد و به قطع و برای همواره گرم ترین نقطه در جهان باشد اما با توجه به مقدار گیری دما به صورت میانگین در بعضی سال ها این بیابان گرم ترین نقطه جهان بوده است اما این موضوع همیشگی نیست و متغیر است.

پدیده های جالب کویر لوت

شاید تصور کنید که دشت لوت خالی از پوشش گیاهی یا گونه های جانوری باشد اما یک گونه گیاهی به نام گز هم در این دشت وجود دارد. دشت لوت با وجود سختی آب و هوا اما گونه های جانوری متنوعی دارد، روباه شنی، خرگوش، گربه شنی، جبیر، جرد، سارگپه، شاهین، مگس گیر، چک کاکلی، تیر مار، شتر مار، مار جعفری، آگامای سروزغی، دم سیاه و عربی و انواع عقرب شامل عقرب طلایی، سیاه و جرار و در ارتفاعات کل، بز و جبیر قابل مشاهده است که نشانه چرخه فعال اکولوژی دشت لوت است.

توجه کنید که دشت لوت با این حجم از زیبایی چهره اسرار آمیز خود را تنها به کسانی نشان خواهد داد که تنها به آن سفر نمایند زیرا راهی بس خطرناک و سخت را پیش روی آنان می گذارد اگر قصد گشت و گذار در لوت را دارید هرگز به تنهایی و یا با افرادی که تخصص ندارند دست به این کار نزنید زیرا پیدا کردن راستا و محل مناسب اتراق اصلا کار ساده ای نیست و لحظه ای غفلت باعث گم شدن گردشگران می گردد.

شاید تصور این موضوع که آب های جاری در منطقه لوت وجود داشته باشد، سخت به نظر برسد؛ اما این موضوع واقعیت دارد و جالب است بدانید که تعداد این روان آب ها، خصوصا در منطقه ها حاشیه ای کویر، کم نیست. چهره بسترهای خشکیده رودها و فرسایش زمین در چاله مرکزی رود، نشانگر وجود رودهایی پرآب و باستانی در گذشته این منطقه است.

چگونه به لوت سفر کنیم؟

حتما تا به امروز متوجه شدید لوت برخلاف نام آن کاملا بی آب و علف نیست! در بخش بیابانی لوت شهری تماشای به نام شهداد وجود دارد که همانند نگینی در بین تپه های شنی این بیابان خودنمایی می نماید. شهر ماهان که در اصل یکی از زیباترین باغ های کشور است هم در بخشی از استان کرمان و در مجاورت بخش بیابانی قرار گرفته است.

هر دو مکان نامبرده شده در لیست جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند و نه تنها گردشگران داخل کشور بلکه افرادی از کشورهای دیگر هم برای تماشا این عجایب طبیعت به کرمان سفر می نمایند.

همان گونه هم قبلا اشاره کردیم لوت بخشی از خراسان جنوبی، یزد، سیستان و بلوچستان و کرمان را تحت سلطه خود دارد. ماهان و شهداد در راستا کویر هستند و به راحتی از راستا کرمان به سیستان بلوچستان می توان هم از زیبایی این باغ ها لذت برد و هم محو تماشای تپه های شنی لوت شد. جاده های شهداد آسفالت هستند از نسبتا از کیفیت خوبی برخوردار هستند و با ماشین های شخصی می توان از راستاهای آن عبور کرد اما جاده مخصوص که منطقه گرم لوت به نام گندم بریان نیازمند ماشین های آفرود است و بهتر است که به تنهایی و با ماشین های دیکر عبور از این راستا را امتحان نکنید.

در راه سفر به ماهان از سمت کرمان به سیستان بلوچستان، شهر شهداد در انتهای جاده منشعب شده از راستا کرمان به ماهان قرار گرفته است ولی حتما دقت کنید از جاده آسفالت بهره ببرید تا به پهنه کویر برسید. کرمان از ماهان 35 کیلومتر فاصله دارد ولی این فاصله برای شهداد چیزی حدود 95 کیلومتر است.