خورشید فردا در بلندترین روز سال می گیرد

به گزارش مجله یگانه، 20 سال و ده ماه و 11 روز از آخرین کسوف کلی که از ایران قابل مشاهده بود می گذرد. از 20 مرداد 78 حرف می زنیم؛ روزی که بخش های وسیعی از استان های کردستان، همدان، لرستان، اصفهان، کرمان و سیستان و بلوچستان برای دقایقی زیر سایه ماه رفتند و هموطنان ما با چشمانی گردشده از شگفتی، عظمت تاریک شدن هوا در وسط روز و تماشای ظهور سیاره ها و ستاره های روشن بر سقف لاجوردی آسمان را تجربه کردند.

خورشید فردا در بلندترین روز سال می گیرد

اگر آن روز باشکوه را ندیده اید یا به خاطر نمی آورید، برای تکرار تجربه ای مشابه از تماشای یک خورشیدگرفتگی کلی در ایران ضروری است دقیقا 13 سال و هشت ماه دیگر صبر کنید تا 30 اسفند 1412 برسد. در آن روز بی مانند، در ساعاتی مانده به تحویل سال به تماشای کسوف بر فراز ستون های تخت جمشید خواهیم نشست. اما در فاصله 34 ساله بین این دو خورشیدگرفتگی کلی، چند کسوف جزئی رخ می دهد.

درست است که آسمان در جریان رخداد آنها کاملا تاریک نمی گردد، اما حال و هوای جذابی دارد و می گردد دید چطور قرص ماه از مقابل قرص خورشید عبور می نماید. از آخرین کسوف جزئی که 5 دی 98 رخ داد، دقیقا 147 روز می گذرد. اینک در آستانه کسوف جزئی کم نظیر دیگری قرار داریم که فردا یکشنبه اول تیر 99 رخ می دهد و بخش های گوناگون کشور این خورشیدگرفتگی را با شرایط مختلفی خواهند دید.

اگر به فکر دیدن خورشیدگرفتگی فردا هستید، پیش از هر چیز به یاد داشته باشید که چون از نوع جزئی است، دیدنش با چشم غیرمسلح احتیاج به فیلترهای مناسب و استاندارد دارد. در غیر این صورت با نگاه مستقیم به خورشید چیز خاصی دستگیرتان نخواهد شد و به نظرتان خواهد رسید که آفتاب مثل هر روز است. البته این هم بستگی دارد به این که فردا از کجای ایران در حال دیدن این کسوف باشید.

مثلا اگر از تهران به تماشای این کسوف بنشینید تاریک شدن آسمان برایتان محسوس نخواهد بود. اما اگر ساکن مناطق جنوب شرق کشور و استان هایی همچون کرمان و هرمزگان و به ویژه سیستان و بلوچستان باشید، در این صورت در اوج خورشیدگرفتگی اگر با دقت به روشنایی روز و اطراف دقت کنید احساس می کنید روشنایی روز از چیزی که باید 10 صبح باشد کمتر است!

کسوف اول تیر چطور و چه ساعتی رخ می دهد؟

همان طور که حتما می دانید، کره ماه در زمان خورشیدگرفتگی در حالی که در جهت گردش به دور زمین از دید ما زمینیان به آرامی در مدار خود رو به مشرق در حال جابه جایی است، به علت شرایط خاص مداری اش درست از مقابل قرص خورشید عبور می نماید. در نتیجه سایه و نیم سایه کره ماه در این زمان روی مناطقی از زمین می افتد.

به این ترتیب ساکنان این مناطق شاهد خورشیدگرفتگی در آسمان خواهند بود. بسته به این که کجای کره زمین باشید یا در ایران ساکن چه ناحیه ای باشید، سایه ماه در زمان متفاوتی نسبت به سایر شهرها ممکن است به شهر یا روستای شما برسد و به این ترتیب زمان شروع کسوف، اوج خورشیدگرفتگی و سرانجام آن و همچنین درصد گرفت (مساحت پوشیدگی قرص خورشید با قرص ماه) در زمان اوج خورشیدگرفتگی با سایر مناطق ممکن است متفاوت باشد.

در نقشه روبه رو، شرایط رخداد خورشیدگرفتگی اول تیر 99 را روی نقشه دنیا و همچنین نقشه ایران می بینید.

همان طور که در نقشه به وضوح معین است، بهترین منطقه ایران برای دیدن این خورشیدگرفتگی استان سیستان و بلوچستان و به ویژه گواتر و پسابندر به عنوان جنوب شرقی ترین نقطه ایران، ایده آل ترین شرایط برای رصد این خورشیدگرفتگی را خواهند داشت.

از آنجا که ساعت 2 و 13 دقیقه بامداد فردا یکشنبه اول تیر 99، خورشید از نظر نجومی به نقطه انقلاب تابستانی می رسد، طول روز فردا اندکی (در حد ثانیه) بلندتر از امروز است و از این رو فردا را می توان بلندترین روز سال 99 دانست؛ درست نقطه مقابل شب یلدا که بلندترین شب سال برای ما در نیمکره شمالی زمین محسوب می گردد.

در جدول زیر زمان های محاسبه شده برای وقوع کسوف جزئی فردا را برای 12 شهر کشور مشاهده می کنید. محاسبات بر اساس داده های وبگاه timeanddate.com اجرا شده است.

کسوف های بعدی قابل مشاهده در ایران

اگر کسوف فردا را به هر دلیلی نبینیم، کسوف بعد از آن که از ایران قابل مشاهده خواهد بود چه زمانی رخ می دهد؟ این سوالی است که از علی ابراهیمی سراجی، از منجمان آماتور باتجربه ایران در رصد گرفت های ماه و خورشید پرسیدم.

ابراهیمی سراجی در پاسخ این سوال به جام جم گفت: کسوف بعدی سوم آبان 1401 رخ می دهد و پس از آن بایستی منتظر کسوف تا 11 مرداد 1406 بمانیم. وی در ادامه فهرستی از کسوف های سال های آینده تا کسوف کلی 1412 ایران را در اختیارمان قرار داد که اطلاعاتش در جدول روبه رو آمده است.

خورشیدگرفتگی را چطور ببینیم؟

دیدن این کسوف احتیاج به استفاده از عینک مخصوص رصد خورشیدگرفتگی و استفاده از فیلترهای خاص برای نصب در مقابل عدسی یا آینه تلسکوپ ها را دارد. راه دیگر استفاده از فیلترهای جوشکاری با نمره بالای 12 است. با این حال ممکن است چنین تجهیزاتی را در اختیار نداشته باشید.

در این صورت راه های زیر برای تماشای زنده کسوف فردا را پیشنهاد می کنم:

در اینترنت جست وجو کنید و ببینید آیا رصدخانه، گروه یا انجمن نجومی خاصی در شهر و استان شما وجود دارد که برای کسوف فردا برنامه عمومی ویژه ای برای رصد خورشیدگرفتگی ترتیب داده باشد.

در تهران مراکزی مانند مرکز علوم و ستاره شناسی تهران، رصدخانه زعفرانیه و آسمان نمای گنبد مینا معمولا برای چنین رویدادهایی برنامه های عمومی رصد با تلسکوپ ترتیب می دهند. یا مثلا در اصفهان، مرکز نجوم ادیب و در شیراز، رصدخانه قطب الدین شیرازی معمولا برنامه های رصد عمومی در زمان رخ دادن چنین پدیده هایی را اجرا می نمایند اما سال جاری این موضوع به ویژه به علت شیوع کرونا پیچیدگی های خاص خود را دارد.

تا زمان تنظیم این گزارش، خبر موثقی از برگزاری چنین برنامه هایی منتشر نشده است. با این حال شما با جست وجوی شماره تلفن یا هر راه تماسی از این مراکز در اینترنت می توانید نسبت به این موضوع مطمئن شوید.

معمولا شبکه های مختلف تلویزیون در زمان وقوع خورشیدگرفتگی به پخش زنده این رویداد با حضور کارشناسان نجومی می پردازند. از جمله فردا در زمان وقوع کسوف، شبکه 4 سیما قرار است در برنامه راهنمای مسافران کهکشان پخش زنده رصد خورشیدگرفتگی را از جزیره کیش برای بینندگان تلویزیون پوشش دهد.

اگر امکان رصد با تلسکوپ را پیدا نکردید، یک راه خوب، تماشای زنده این رویداد در اینترنت است. فردا هزاران وبگاه به صورت زنده به پوشش این پدیده خواهند پرداخت. پیشنهاد من این است که از وبگاه space.com بهره ببرید یا در میان وبگاه های ایرانی سراغ آپارات یا لایوهای اینستاگرامی مراکز نجومی بروید.

مشاهده کسوف حلقوی از آب های دریای عمان

کسوف فردا در حقیقت نوعی کسوف حلقوی است که از ایران به صورت جزئی دیده می گردد. زمانی که موقعیت مداری ماه در جهت گردش به دور زمین به گونه ای باشد که ماه در دورترین نقطه مداری نسبت به زمین باشد، در این صورت قرص ماه هم اندازه قرص خورشید و گاه کوچک تر از قرص خورشید به نظر خواهد رسید.

در این صورت اگر ماه و خورشید از نظر نجومی در یک گره مداری واقع شده باشند و امکان ایجاد کسوف مهیا باشد، وقوع خورشیدگرفتگی در این شرایط به صورت حلقوی رخ می دهد که در این صورت قرص ماه قادر به پوشاندن تمام قرص خورشید نخواهد بود و در اوج خورشیدگرفتگی ناظران زمینی که با عینک و فیلتر مخصوص خورشیدگرفتگی را تماشا می نمایند شاهد حلقه ای درخشان در آسمان خواهند بود. در حقیقت در چنین حالتی سرانجامی مخروط سایه ماه در فضا به زمین نمی رسد و به این ترتیب است که ناظران زمینی وقوع خورشیدگرفتگی حلقوی را به نظاره می نشینند.

فردا تمام مناطقی از زمین که روی خط قرمزرنگ وسط نقشه بالا قرار دارند این خورشیدگرفتگی را به صورت حلقوی مشاهده می نمایند.

نزدیک ترین ناحیه به محدوده خشکی های ایران که بتوان از آنجا خورشیدگرفتگی فردا را به صورت حلقوی دید در 60 کیلومتری جنوب شرقی پسابندر و در آب های دریای عمان واقع شده است که با توجه به قرار داشتن در آب های آزاد، سفر به این منطقه برای علاقه مندان به صورت معمول کار آسانی نخواهد بود. اما همان طور که می بینید بسیاری از ساکنان چین، هند، پاکستان، عمان، یمن و بعضی کشورهای آفریقایی می توانند شاهد وقوع این کسوف به صورت حلقوی باشند.

کاظم کوکرم - دبیر گروه دانش روزنامه خبرنگاران

منبع: جام جم آنلاین
انتشار: 3 شهریور 1399 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: farzin-yeganeh.ir شناسه مطلب: 596

به "خورشید فردا در بلندترین روز سال می گیرد" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "خورشید فردا در بلندترین روز سال می گیرد"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید