قیاس آموزش پزشکی در دانشگاه های ایران و امریکا - مجله یگانه

به گزارش خبرنگاران، امروزه رشته های علوم پزشکی به طور فزاینده ای گسترش یافته اند و دانشگاه های علوم پزشکی در کنار ارائه خدمات بهداشتی و درمانی، مأموریت مهم تربیت افراد توانمند و شایسته ای که دارای دانش، نگرش و مهارت های سلامت آحاد جامعه باشد را نیز برعهده دارند.

دانشگاه ها به عنوان مهم ترین نهادهای آموزشی، مراکز تولیدنماینده علم و فرهنگ و همچنین تربیت متخصصان مورد احتیاج کشور هستند. در همین رابطه، نظام آموزشی و برنامه درسـی یکـی از مهم ترین ابزارهـا جهت تغییرات همه جانبه اجتمـاعی، سیاسـی، اقتصـادی و فرهنگی است، امـا بایسـتی توجـه کرد کـه ایـن برنامـه بـا احتیاجهای جامعه مطابقت داشته باشد.

به گفته متخصصان، پرسـتاری از حرفه های پیچیـده علـوم پزشـکی اسـت کـه در صـورت عـدم طراحـی برنامه های مناسـب و باکیفیت آموزشـی، خسـارات جبران ناپذیری بـر سـلامت جامعـه، اعتبار علمی دانشگاه و دانش آموختگان وارد می نماید. هدف از برنامه های کلان پرستاری، فارغ التحصیل شدن پرستاران توانمندی است که در محیط مراقبت سلامتی تغییر مثبت ایجاد نموده و در راستای ارتقای کیفیت زندگی افراد، خانواده ها و جامعه گام بردارند.

بدین منظور بایستی با انجام مطالعات تطبیقی از به روز و مفید بودن چنین برنامه هایی اطمینان حاصل کرد. مطالعات تطبیقی، با تجزیه وتحلیل شباهت ها و تفاوت های موجود میان نظام های آموزشی مختلف، باعث ایجاد رویکردی در جهت حل مسائل آموزشی و عوامل مؤثر در پیشرفت آموزشی می شوند.

محققان دانشگاه علوم پزشکی تبریز به همین دلیل به انجام مطالعه ای پرداخته اند که در آن یک مقایسه تطبیقی بین برنامه درسی مقطع کارشناسی ارشد پرستاری اورژانس ایران و آمریکا اجرا شده است.

در این پژوهش توصیفی- تطبیقی، محققان پس از جستجوی اینترنتی در ارتباط با برنامه آموزشی کارشناسی ارشد پرستاری اورژانس در دانشگاه های معتبر دنیا، دانشگاه واندربیلت آمریکا را به دلیل تشابه نسبی رشته انتخاب کردند و سپس تطبیق دو برنامه آموزشی را با استفاده از یک الگوی علمی خاص و در چهار مرحله توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه انجام دادند.

نتایج این مطالعه نشان داد که برنامه درسی کارشناسی ارشد پرستاری اورژانس، در ایران به صورت کلی نوشته شده است، درصورتی که مفاد درسی دانشگاه واندربیلت تخصصی تر و عملیاتی تر با تأکید بر بالین است.

طبق این نتایج، متفاوت بودن واحدهای درسی رشته کارشناسی فوریت های پزشکی از پرستاری و تفاوت حوزه خدمت این دو گروه، ایجاب می نماید بازبینی هایی در برنامه درسی یا اصطلاحاً کوریکولوم های مربوطه صورت پذیرد یا جهت ارتقای تحصیلی این دو رشته جداگانه نوشته گردد.

دراین باره، ژیلا حیدرپور، محقق گروه بچه ها دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و چهار همکار دیگرش که اجرای این پژوهش را به عهده داشته اند، می گویند: برنامه هر دو دانشگاه دارای رسالت، چشم انداز و اهداف معین بود. هدف دانشگاه واندربیلت تربیت پرستار حرفه ای در عرصه بالین بود، درحالی که هدف برنامه ایران تبحر دانش آموخته در زمینه های بالینی، آموزشی، پژوهشی و مدیریتی است.

آن ها این گونه ادامه می دهند: در هر دو دانشگاه ضوابط ورود به رشته، شرکت در آزمون ورودی، دارا بودن مدرک کارشناسی پرستاری و داشتن حداقل دو سال کار بالینی است. در ایران از رشته فوریت های پزشکی هم می توانند در آزمون شرکت نمایند. در دانشگاه واندربیلت داشتن تأییدیه صلاحیت بالینی، تأییدیه حداقل 3 نفر از اعضای هیئت علمی و معدل بالا نیز جزء شرایط پذیرش دانشجو است و دانشجویان به صورت حضوری و نیمه حضوری می توانند در دانشگاه تحصیل نمایند.

مجریان این طرح پژوهشی طبق نتایج به دست آمده از تحقیق خود که در مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی منتشر شده اند، به منظور برطرف نواقص برنامه های آموزشی داخلی در حوزه پرستاری پیشنهادهایی را ارائه داده اند. بر این اساس، آن ها می گویند: پیشنهاد می گردد برنامه این رشته در ایران مورد بازنگری قرار گیرد و کوریکولوم آموزشی آن عملیاتی تر و تخصصی تر با تأکید بیشتر بر بالین نوشته گردد.

همچنین در ایران پذیرش دانشجو برای این مقطع تحصیلی از فارغ التحصیلان کارشناسی رشته پرستاری و فوریت های پزشکی صورت می گیرد که با توجه به متفاوت بودن واحدهای درسی دوره کارشناسی فوریت های پزشکی از پرستاری و تفاوت در حوزه خدمت، بهتر است برای رشته فوریت های پزشکی دوره و کوریکولوم جداگانه ای نوشته گردد.

حیدرپور و همکارانش معتقدند: جداسازی برنامه های آموزشی فوق باعث می گردد که دانش آموختگان پرستاری به صورت تخصصی در عرصه بالین و بیمارستان آموزش دیده و مهارت پیدا نمایند و دانش آموختگان فوریت های پزشکی نیز به صورت تخصصی در عرصه پیش بیمارستانی متبحر شوند تا با تخصص بیشتری در حوزه خدمت خود ایفای نقش نمایند و مراقبت هایی با کیفیت بالاتر به بیماران و مددجویان ارائه نمایند که درنهایت به نفع جامعه و سیستم سلامت خواهد بود.

نشریه تخصصی مورد اشاره فوق که به چاپ نتایج این تحقیق پرداخته است، متعلق به مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بوده که با همکاری موسسه انتشارات پژوهشی آفرند منتشر می گردد.