مخاطبان داوری می نمایند - مجله یگانه

قبل از هر بحثی، اشاره به این نکته لازم به نظر می رسد که نفس برگزاری نمایشگاهی با موضوع کتاب، آن هم به این شکل گسترده، اتفاق مثبت و ارزشمندی است که جامعه ما بسیار به آن احتیاج دارد. فراتر از شعارها و حرف های کلیشه ای و تکراری، نمی گردد انکار کرد که هر اتفاقی که مردم ما را به کتاب و کتاب خوانی نزدیک کند و در توسعه فرهنگ مطالعه موثر باشد، اتفاق باارزشی است و باعث رشد هرچه بیشتر و بهتر جامعه می گردد. چه بسیار کسانی که نخستین کتاب زندگی شان را از نمایشگاه سالانه کتاب تهران خریدند و بعد از آن به جمع کتاب خوان های کشور ما اضافه شدند.

نمایشگاه کتاب تهران، هم فرصت و هم آزمون

اشاره شد که نمایشگاه کتاب، فرصتی برای ناشران حوزه ادبیات پایداری است تا فراوریات خودشان را بدون واسطه به مخاطبان این گونه آثار عرضه نمایند. این فرصت، به ویژه برای ناشران کوچک مرکز و ناشران شهرستانی که عناوینی در حوزه فرهنگ مقاومت فراوری نموده اند فرصت مغتنمی است تا این عناوین را دور معرض دید گروه بزرگ تری از مخاطبین بگذارند. البته می دانیم که بسیاری از ناشران شهرستانی، سایت فروش کتاب هم دارند و فراوریات خودشان را به صورت آنلاین نیز عرضه می نمایند، اما مزایای داشتن سایت برای یک ناشر هرچقدر زیاد و اصل وجود آن نیز هرچقدر لازم و ضروری، باز امکان عرضه مستقیم کتاب به بازدیدنمایندگان نمایشگاه کتاب، فرصت کم نظیری است که نمی گردد ارزش و اهمیت آن را نادیده گرفت یا ناچیز شمرد.

به ویژه اگر این نکته را، که نکته بسیار مهمی است در نظر بگیریم، ناشران در نمایشگاه کتاب با مراجعه نمایندگانی روبرو هستند که متأثر از فضای فرهنگی حاکم بر نمایشگاه، انگیزه بیشتری برای خرید کتاب دارند و اکثریتشان - حتی شده برای ثبت خاطره و به عنوان یادگاری - کتاب یا کتاب هایی را از نمایشگاه می خرند. به عبارت دیگر، اغلب بازدیدنمایندگان نمایشگاه کتاب، خریداران بالقوه کتاب هستند و ناشران در روزهای برپایی نمایشگاه فرصت می یابند تا آنچه را که فراوری نموده اند به این خریداران بالقوه ارائه نمایند.

می دانیم که بازدیدنمایندگان نمایشگاه کتاب، محصولات غرفه های مختلف و ناشرانی را که این غرفه ها به نام آن ها است با یکدیگر مقایسه و درباره شان داوری می نمایند. بعضی می گویند این داوری نه تخصصی است و نه کارشناسی. اما حتی اگر این گفته را درست فرض کنیم، باز نمی گردد گفت این داوری به صرف غیرتخصصی بودن اهمیت ندارد و نباید برای آن ارزش چندانی قائل شد. اتفاقاً بسیار مهم است، زیرا درنهایت تصمیم گیر اصلی همین مخاطبان هستند که با توجه نشان دادن به کتابی و نادیده گرفتن کتابی دیگر، پرفروش بودن یا نبودن عناوین مختلف عرضه شده در نمایشگاه کتاب را مشخص می نمایند.

تا آنجا که به نمایشگاه کتاب تهران و کتاب های حوزه ادبیات پایداری مربوط می گردد، بعضی ناشران در رقابت برای جذب مخاطب از ناشران دیگر عقب می مانند و حضور ضعیف شان در فکر بسیاری از مراجعه نمایندگان، به عنوان خاطره ای از خاطرات نمایشگاه ثبت می گردد. چه آنکه اگر ناشری، به هر دلیلی، کار درخور و ارزشمندی برای ارائه نداشته باشد، این عملکرد ضعیفش با حضور در نمایشگاه و در آزمون روبروه مستقیم با مخاطبان، به وضوح نمایان می گردد. از این رو ناشران می کوشند با برترین فراوریات خودشان در نمایشگاه شرکت نمایند، کتاب هایی که هم محتوای قابل دفاعی دارند و هم از جذابیت های ظاهری مثل عنوان جالب و طراحی جلد زیبا برخوردار است.

بعلاوه نباید ناگفته گذاشت که آزمون شرکت در نمایشگاه کتاب تهران، به ناشران کوچک و بزرگی که در حوزه فرهنگ مقاومت کار می نمایند - یا فقط عناوینی در این بخش فراوری نموده اند - نشان می دهد در قیاس با ناشران دیگر این حوزه در چه جایگاهی هستند و چه نقاط ضعف و قوتی دارند. این تجربه، اگر درست تجزیه و تحلیل گردد، به آن ها یاری می نماید تا در آینده و در ادامه مسیر، سطح کار خودشان را بالاتر ببرند و نسبت به قبل، کتاب های بهتر و قوی تری فراوری نمایند.