چرا بورس سبز پوش شد؟ ، همه اقدامات برای بازگشت شاخص، راه حل های ثبات و تعادل بازار سرمایه در بلندمدت - مجله یگانه

گروه اقتصادی خبرنگاران- سینا احدیان؛ حدود 35 روز بود که بازار سرمایه از دوران اوج خود فاصله جدی گرفته بود و با نزول های پی در پی از کانال 2 میلیون واحدی وارد کانال 1 میلیون و 500 هزار واحدی شده بود. نزولی که از اصلاح گذشت و به ریزش رسید و بسیاری از تازه واردان را متضرر کرد و آن ها را نسبت به بازاری که بعد از 20 سال مورد توجه قرار گرفته بود بی اعتماد کرد.

ریزش ها و به دنبال آن نگرانی ها و اعتراضات با توجه به همه گیر شدن بازار سرمایه و نگرانی دولت از افزایش بی اعتمادی مردم به بازار و حتی خود دولت آنقدر زیاد شد که در یک هفته گذشته همه مسئولان دولتی و کنندگان مجلس به نوعی از بازار سرمایه سخن گفتند و حمایت و صیانت از بازار و سرمایه های مردم را جزو اولویت های کشور عنوان کردند.

البته پیش از این در 4 هفته اول ریزش بازار بار ها و بار ها شاهد حمایت لفظی و وعده های دولت و مدیران بورسی برای جلوگیری از ریزش شاخص با جمع کردن صف های فروش بودیم، اما عملا به جز دو سه روز معدود چنین اتفاقی نیفتاد و به قول بعضی اعضای شورای عالی بورس، حقوقی ها با سهامداران صادقانه عمل نکردند و باز هم صف های فروش تشکیل دادند.

اما روز گذشته و بعد از چند روز ورود جدی کنندگان مجلس، محمد باقر قالیباف رئیس مجلس یازدهم با اعلام بخشی از جزئیات جلسه با وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی و اظهار حمایت جدی از بازار سرمایه در صحن علنی، در بسیاری از سهم ها صف های خرید میلیونی و بعضا میلیاردی تشکیل شد و بازار امروز روز متفاوتی را پشت سر گذاشت و شاخص با رشد 1.86 درصدی یا 29.300 واحدی سبز پوش شد.

محمد باقر قالیباف گفت: مجلس مصمم است حمایت و تقویت لازم و تثبیت را در بازار های بورس و سرمایه انجام دهد و کوشش کند راهنمایی نقدینگی در بازار بورس به سمت مسائل فراوریی برود و پروژه های صنعتی در بخش تجاری، کارخانجات و فراوری در کشور رونق بگیرد.

وی اضافه نمود: ما یاری های لازم به دولت برای تثبیت بورس را انجام می دهیم افزایش سرمایه هم از موضوعات جدی بود که در همین زمینه لایحه دو فوریتی دولت برای صرف سهام بدون حق تقدم آمد و در کمتر از 22 - 23 روز تصویب و ابلاغ شد و می تواند به عمق بخشی، تثبیت و راهنمایی نقدینگی و حفظ نقدینگی بورس و اموال مردم یاری کند.

رئیس مجلس تاکید نمود: بعضی از شرکت های حقوقی و دولتی که در بورس بودند، درآمد های به دست آمده را از بازار بورس خارج کردند که مکلف اند این مبالغ را به بازار بازگردانند. به زودی شاهد تحول در حوزه بورس خواهیم بود.

بیشتر بخوانید:

نقش پررنگ حقوقی ها در ریزش شاخص بورس / زنگ خطر اقتصاد با کاهش اعتماد به بازار به صدا درآمد

زیان مردم در سایه عدم شفافیت تالار شیشه ای/ چه کسانی پشت پرده ریزش شاخص بورس نشسته اند؟!

اصلاح بازار یا اجبار تحمیلی؟! / تشدید بی اعتمادی سهامداران در سایه سردرگمی سازمان بورس

گرچه اظهار نظرات رئیس مجلس قابل توجه بوده و اثر روانی خود را در افزایش اعتماد سهامداران نشان داد، اما طبق شنیده ها از منابع مطلع شب گذشته با حقوقی ها اتمام حجت شده است تا امروز ورود نموده و صف های فروش را جمع کنند به همین دلیل امروز شاهد تغییر اساسی در فرایند معاملات بازار بودیم.

البته در روز های گذشته تصمیمات زیادی برای حمایت از بازار و ایجاد ثبات در فرایند شاخص بورس و بازگشت اعتماد عمومی با استفاده از ابزار های مختلف گرفته شده است که به اختصار به آن ها اشاره می کنیم. در واقع این ها ابزاری هستند که به نقدشوندگی و تعادل بازار یاری نموده و نگرانی سهامداران خرد را به نوعی و مقداری برطرف می نماید.

اوراق فروش تبعی

هفته گذشته با خبر انتشار اوراق فروش تبعی معاون شرکت بورس تهران گفت: با توجه به شرایط کنونی و نظر به وجود انواع ابزار ها و روش های متعدد حمایتی، بورس تهران در نظر دارد با همکاری ناشران و سهامداران عمده شرکت های پذیرفته شده در بورس و با استفاده از مکانیزم اوراق اختیار فروش تبعی، حداقل بازده تضمین شده ای را برای سرمایه گذاران فراهم کند.

در واقع این ابراز در بازار سرمایه به نوعی وظیفه بیمه کردن سهام را دارد. به بیان دیگر اوراق اختیار فروش تبعی سبب کاهش ریسک سرمایه گذاری ها و افزایش اعتماد می شود.

مجوز افزایش سهام خزانه

طبق ماده 198 قانون تجارت هیچ شرکتی مجاز به خرید سهام خود از بازار نیست، اما براساس اصلاحیه این قانون مطابق بند ب ماده 28 قانون برطرف موانع فراوری مقرر شده تا شرکت های پذیرفته شده در بورس و بازار های خارج از بورس براساس میزان سهام شناور خود در هربازار و براساس مصوبات سازمان بورس بتوانند حداکثر 10 درصد سهام خود را خریداری نموده و تحت عنوان سهام خزانه در شرکت نگه داری کنند.

خزانه کردن سهام توسط خود شرکت ها در کنار نظارت نهاد ناظر نیز یکی دیگر از ابزار های مفید برای کاهش ریسک و ایجاد تعادل در بازار در شرایط کنونی است.

اجبار شرکت ها به بازارگردانی

کار بازار گردان این است که عرضه و تقاضا را در سقف و کف می گذارد و اگر بازار از تعادل خارج شد بازارگردان وارد بازار می شود. در واقع بازارگردانی برای این است که سهم نقدشوندگی داشته باشد و صف های فروش سنگین در آن تشکیل نشود که موجب افزایش رفتار های هیجانی از سوی سهامداران خرد شود.

قالیباف اصل؛ رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه شرکت هایی که وارد بورس می شوند بر اساس مصوبه هیئت دولت اگر کمتر از 25 درصد سهام شناور داشته باشند را نمی پذیریم گفت: 10 تا 15 درصد آن را در روز نخست عرضه می فروشند و به جامانده را به صندوق های بازارگردان می سپارند.

قالیباف اصل گفت: امروز به بورس تهران نامه ای زدیم و آن ها هم این بخشنامه را به ناشران و سهامداران عمده ابلاغ نموده اند که داشتن بازارگردان اجباری است. برداشت ما این است که این شرکت ها 80 درصد ارزش بازار را در اختیار دارند و اگر روی این شرکت ها و سهامداران عمده، بازارگردان داشته باشیم تا چند روز آینده اتفاق خوبی برای بازار سرمایه رخ می دهد. خروج بازار از تعادل به خاطر نبود بازارگردان است.

بزرگ ثابت مدیرعامل کارگزاری بانک سپه گفت: بازار فاقد بازارگردانی حرفه ایست و اگر قرار برای تصحیح و بهبود فرایند بورس بوده که باید بازارگردان حرفه ای داشته باشیم، در جهان برای هر سهم بر اساس ریسک پذیری و ریسک گریزی چند بازارگردان وجود دارد که دامنه نوسان را بر اساس قیمت هایی که ارزنده است قرار می دهند تا نقدشوندگی آن سهم زیر سئوال نرود.

مجوز ورود مستقیم بانک ها به سرمایه گذاری در بورس

پیش از این ورود بانک ها به سرمایه گذاری مستقیم در بورس ممنوع بود که با توجه به شرایط موجود شورای عالی بورس هفته گذشته تصمیم به آزاد کردن این اختیار برای بانک ها شد تا بخشی از بانک های علاقه مند وارد بازار سرمایه شوند و بازار به نوعی از طرف تقاضا با ورود نقدینگی تقویت شود. البته نسبت به تورم زا بودن این تصمیم نقدها زیادی مطرح است که باید حتما آنالیز شود.

انتقال یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار

خبر دیگری که برای فعالان بازار سرمایه مسرت بخش بود خبر انتقال یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی از سال 94 به صندوق تثبیت بازار سرمایه است.

رییس سازمان بورس در این رابطه گفت:دولت بعد از حدود 5 سال با توجه به شرایط کنونی بازار بورس برای اجرایی شدن قانون انتقال یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار توانسته مسئله این قانون را حل و ابلاغ کند.

ضرورت حمایت پایدار و بلندمدت از بازار سرمایه

اتفاقاتی که در بالا عنوان شد و به نوعی قرار است از بازار حمایت نموده و اعتماد مردم را بازگرداند به زعم بسیاری از کارشناسان کافی نبوده و در بلند مدت نمی تواند به رشد و توسعه شرکت ها در بورس منجر شود و ممکن است بازهم ریزش اخیر که عواقب ناخوشایندی برای دولت و ملت به همراه داشت را تکرار نماید بنابراین بهتر است مسئولان و مدیران به تصمیماتی که می تواند رشد و توسعه پایدار و ثبات و تعادل بلندمدت را برای بازار سرمایه به همراه داشته باشد و در ادامه به آن ها اشاره می کنیم توجه داشته باشند و برای آن برنامه ریزی کنند.

سودسازی شرکت ها

اساس سودهی شرکت های حاضر در بورس های جهانی سودسازی آن ها از عملیات میدانی و فراوریی است و بخش اندکی از آن به انواع ارزش های جایگزینی و نوسان قیمتی سهم ها در تابلوی معاملات بازمیشود بنابراین برای اینکه شرکت ها سود واقعی یا سهم ها قیمت واقعی و به اصطلاح بدون حباب از خود داشته باشند بایستی افزایش عملیات فراوریی و فروش آن ها محقق شود و سودسازی داشته باشند. برای این منظور هر چه دستگاه های متولی و حاکمیتی که سهامداران عمده بازار بوده و از طرفی سیاست گذار شرایط اقتصادی هستند بیشتر کوشش کنند و شرایط را برای سودسازی و رشد شرکت ها فراهم کنند شاهد رشد واقعی شرکت ها و بازار سرمایه و به دنبال آن انتفاع عموم مردم و سهامداران خواهیم بود.

ربیعی سخنگوی دولت نیز روز گذشته تاکید نمود: اگر ما می گفتیم سرمایه مردم به بورس برود به خاطر این بود که سهام خریداری می شد و در پی آن امکان سرمایه گذاری به وجود می آمد و نقدینگی بازار هم جمع می شد، ولی به هرحال بورس مورد توجه دولت است و حمایت از این بازار استراتژی ماست.

محمد علی دهقان دهنوی؛ معاون وزیر اقتصاد نیز شب گذشته با بیان اینکه آینده اقتصاد ما با بازار سرمایه گره خورده است گفت: در کشور ما تا به امروز بار اصلی تأمین اقتصادی بر دوش بانک ها بوده است، اما الان ما انتخاب نموده ایم که بازار سرمایه را به عنوان تأمین کننده اقتصادی اقتصاد کشور حمایت کنیم و توسعه دهیم.

افزایش نظارت موثر و صحیح

بروز تخلفات گسترده و سواستفاده بویژه از سوی سهامداران عمده و حقوقی ها علاوه بر اخلال در بازار بی اعتمادی سهامداران خرد را به همراه دارد. در ریزش اخیر نسبت به عملکرد نهاد ناظر بورس نقدها زیادی مطرح شد که البته در کمال ناباوری تنها واکنش ناظر بازار سکوت بود! اگر نظارت موثر اعمال شود بازار از ثبات و اطمینان بیشتری برخوردار خواهد بود.

حمید سوری؛ کارشناس بازار سرمایه می گوید: مسئولیت هرگونه تخلف در سازمان بورس و حمایت از سرمایه گذاری ها به عهده نهاد ناظر است چراکه نقش نظارتی دارد. با هجوم نقدینگی به بازار سرمایه مسئولیت نهاد ناظر پیچیده تر از گذشته شده و البته عده ای نسبت به عملکرد نظارتی آن معترض هستند.

محدودیت دامنه نوسان و حجم مبنا

علی مروی؛ رئیس اندیشکده حکمرانی شریف گفت: محدودیت دامنه نوسان و وجود حجم مبنا در معین قیمت پایانی، عملا زنجیر های بزرگی بر دست نامرئی بازار افکنده اند؛ به طوری که این بازار زمان زیادی احتیاج دارد تا اثر شوک های بیرونی را در اصلاح قیمت های نسبی منعکس کند. این دو عامل باعث شده که هم در مواقع افزایش و هم در ریزش، بازه زمانی زیادی احتیاج باشد تا بازار به تعادل برسد. ضمن اینکه نقدشوندگی بازار در مواقع ریزش را نیز کاهش داده است. بر این اساس، ضروری است که سیاست گذار ضمن افزایش یا حذف دامنه نوسان، حجم مبنا را نیز کنار بگذارد. این اصلاحات حذف بعضی رانت ها مانند سرخطی زدن را نیز به دنبال خواهد داشت.

کاهش مداخلات قیمتی

حذف مداخلات قیمتی دولت و یا سرکوب قیمت ها در بازار های مختلف، ضمن حذف زمینه بسیاری از مفاسد و رانت خواری ها، باعث افزایش سوددهی شرکت ها می شود و جذابیت آن ها را برای سهامدارانشان افزایش خواهد داد.

سعید اسلامی بیدگلی؛ عضو شورای عالی بورس در این رابطه نوشت: اگر می خواهید از بازار سرمایه حمایت کنید، رانت های قیمت گذاری در صنایع را حذف کنید. اگر قیمت گذاری در صنعت خودرو و فولاد و لاستیک و ... اصلاح شود، سهام شرکت های این صنایع در بورس نیز رونق خواهد گرفت.

بازار سرمایه احتیاجمند برنامه ریزی جامع و بلندمدت

به نظر می رسد اگر مجلس شورای اسلامی و در مجموع حاکمیت به اهمیت بازار سرمایه برای اقتصاد کشور از جهت شفافیت عملکرد شرکت ها، خصوصی سازی واقعی و غیر رانتی شرکت های دولتی، افزایش سرمایه گذاری و تامین اقتصادی فراوری، مشارکت عمومی و مردمی کردن اقتصاد، جلوگیبری از تورم به جهت کاهش دلالی و درآمد غیر تورمی برای دولت پی برده اند بهتر است به این موارد دقت نموده و با در نظر دریافت آن ها برنامه ای اصولی و بلند مدت برای رشد و تعمیق بازار سرمایه و تقویت و جهش فراوری با راهنمایی سرمایه ها به بازار اولیه بورس مبادرت کنند و البته واضح است با ترکیب کنونی مدیران بازار سرمایه و فرصت سوزی بی بدیل اخیر نمی توان امیدی به مدیریت پیروز بورس داشت! در گزارش های بعدی به این مهم می پردازیم.

منبع: خبرگزاری دانشجو